Còn lâu mới tới Tết nhưng ngay tại thời điểm này, thị trường mua bán đá quý diễn ra vô cùng sôi động. Vì đây là mặt hàng có giá trị cao nên cảnh lọc lừa là không thể tránh khỏi. Đã có không ít người lâm vào cảnh dở khóc dở cười khi bỏ ra hàng triệu đồng để rinh về những viên đá quý, vòng cẩm thạch trị giá vài chục ngàn đồng.

Đá xịn được tinh chế từ… thủy tinh

Ôm nỗi đắng cay tìm đến cơ quan đại diện Báo CAND tại TP HCM, anh Võ Duy Tri (trú số nhà 793/28/42B Trần Xuân Soạn, phường Tân Hưng, quận 7), cho biết mình bị mất oan hơn 10 triệu đồng cho chiếc vòng đá cẩm thạch mà cách đây 1 tháng anh mua tại một cửa hàng đá quý trên đường Bến Chương Dương (quận 1).

“Được một người bạn mới quen trên chuyến bay Nha Trang – Tân Sơn Nhất giới thiệu rồi nhiệt tình dẫn đến nên tôi tin tưởng mua chiếc vòng về tặng cụ thân sinh. Ai ngờ bà cụ đeo được hai tuần thì vòng trầy xước thấy thương. Sau đó do cụ va chạm mạnh chiếc vòng vỡ vụn chứ không gãy khúc như vòng cẩm thạch thường thấy. Biết mình bị dính đòn vòng cẩm thạch gốc thủy tinh nên tôi tìm đến cửa hiệu thì bọn gian đã lặn bặt từ hồi nào. Qua đòn đau này, tôi những mong Báo CAND kịp thời phản ánh để mọi người cẩn trọng hơn khi quyết định tậu vòng, mua đá”.

Cũng ôm đau thương không kém anh Tri, chị Trần Mỹ Thanh ở hẻm 210, đường Cách mạng tháng Tám (quận 3) kể khổ, mười ngày trước chị bay hơn 12 triệu đồng vì lỡ “tuyển” viên đá quý mắt mèo màu hổ phách dỏm do một người vì kẹt tiền rao bán trên mạng. “Thấy viên đá quá đẹp mà giá quá hời nên tôi bụp ngay. Ai dè khi tiền trao cháo múc tôi mới sững người vì thấy mình sao quá ngây thơ. Đem nhờ một người quen hoạt động trong ngành Vàng bạc đá quý giám định, anh phán câu đứng tim: “Giả trăm phần trăm, từ thủy tinh nguyên chất”.

Khi mua đá quý nên đến các cửa hàng uy tín để hạn chế rủi ro bị phường gian thương trục lợi.

Kỹ nghệ lên đời đá rởm

Ngoài vòng cẩm thạch, đá mắt mèo, qua tham khảo thị trường và dân chơi đá quý, chúng tôi được biết vài năm gần đây, loại đá quý có tên gọi ngọc jadeit có màu trắng sữa ẩn hiện các chấm màu lục tuy thanh nhã nhưng sang trọng có giá dao động từ 5 – 10 triệu đồng một viên (tùy tích cỡ) rất được người tiêu dùng ưa chuộng, nên được nhiều “chuyên gia” phù phép biến thủy tinh thành ngọc chĩa tầm ngắm. Điều này cũng đồng nghĩa với việc đã có không ít thượng đế non cơ bị sụp bẫy bọn gian. Trước những viên đá thủy tinh được chế tạc vô cùng tinh xảo, họ không thể không “lầm đường lạc lối”. Ngay cả dân trong nghề bật mí, nếu không “nghía” kỹ cũng rất khó nhận biết đâu là thật – giả.

Sau nhiều ngày xâm nhập và tham khảo kinh nghiệm của nhiều chuyên gia, chúng tôi ghi nhận nhiều thông tin và tuyệt chiêu biến hóa “thủy tinh thành đá quý” của các “nghệ nhân” ma mãnh. Sau khi nung chảy thủy tinh ở nhiệt độ cao (hơn 1.7000C) rồi bỏ ít đá vôi hoặc oxuýt chì vào để làm giảm độ nóng chảy, các kỹ thuật gia sẽ cho các hạt kim loại đồng hoặc các ion sắc tố vào bể nấu để sản phẩm thủy tinh biến thành đá mắt mèo, đá cẩm thạch, ngọc jadeit, đá opal…

Một dân trong nghề tiết lộ: “Muốn biến thủy tinh thành ngọc trai, đám gian chỉ cần pha trộn hợp chất flo với hợp chất thủy tinh có chút đá vôi. Các chất trên kết tủa sẽ mau chóng tạo thành một loại bi thủy tinh màu trắng sữa, trông giống ngọc trai thứ thiệt đến… dễ sợ”.

Muốn không ôm hận nhớ mang kính lúp!

Dù được chế tác tinh vi cỡ nào thì về cơ bản “đá quý” được chào đời từ thủy tinh hay bất kỳ “dưỡng chất” nào khác đều có các đặc trưng riêng để nhận biết đâu là thật-giả. Kinh nghiệm sơ đẳng nhất để hạn chế bị lừa theo các chuyên gia là sự truyền nhiệt của đá quý gốc thủy tinh chậm hơn ngọc – đá quý tự nhiên. Đó là lý do nếu sờ vào đá quý giả sẽ có cảm giác ấm chứ không mát như đá thật. Anh Dân, chuyên viên thẩm định của Công ty Vàng bạc đá quý Phú Nhuận, lưu ý: “Ngọc giả được đúc từ khuôn nên nếu quan sát dưới kính lúp sẽ thấy vết mài nhân tạo, bề mặt bị lõm do sự co nguội lại”.

Tiếp tục quan sát bằng kính lúp sẽ phát hiện đá quý gốc thủy tinh ẩn nhiều bọt khí ở dạng bi tròn. Một đồng nghiệp với anh Dân, bật mí: “Những bọt khí ở đá giả khác bọt khí đá thiên nhiên ở chỗ không xuất hiện tập trung thành phiến mà phân tán riêng lẻ, giống như bọt khí của bia khi rót vào cốc. Không những thế đá quý giả do nguyên liệu nóng chảy không đều có cấu tạo chảy theo khuôn đúc nên thường thấy vân dạng xoáy giống như mật đường tan vào trong nước”.

Cũng theo cảnh báo của các chuyên gia, như ngọc trai, việc mua bán đá quý chủ yếu phụ thuộc vào chữ tín. Do vậy các bà, các chị trước khi quyết định bỏ ra số tiền lớn để tậu đá, tuyển ngọc cần cẩn trọng, đừng quá mê màu sắc huyền ảo sang trọng kia và nhất là đừng nghe các ông bà chủ, các tay cò “hót” bùi tai mà ôm hận. Để an toàn nhất nên mang theo kính lúp để soi “hàng” cho kỹ và nên mua đá – ngọc ở các cửa hàng lớn có thương hiệu, uy tín. Đừng để đến khi lâm nạn như anh Tri, chị Thanh thì chuyện đã quá muộn!

Thành Dũng – Nguồn Báo CAND